Kako su filmovi bivše Jugoslavije stekli kultni status: Teme iz naroda uz maštovita rješenja najboljih glumaca

Filmska industrija bivše Jugoslavije, odnosno zemalja regiona – kako u godinama poslije rata popularno nazivamo taj prostor nekad zajedničke države – ponudila je mnoge bisere koje i danas rado gledamo. Cijeli niz filmova stekli su kultni status, a iako su nastali u prošlom stoljeću, oni po kvalitetu i u današnjem vremenu, mogu stati „rame uz rame“ s ostvarenjima svjetske produkcije, koja su snimana u mnogo boljim uslovima i s daleko boljom opremom.

Tajna uspjeha

Tajna uspjeha jugoslovenskog filma krije se u maštovitim i majstorskim rediteljskim rješenjima, sjajnim kreacijama koje su iznijeli glumački velikani, ali i zanimljivim i narodu bliskim tematikama, koje su tada bile u fokusu pažnje. Stvaraoci iz tog vremena dokazali su i da se sa malo može mnogo, ukoliko se igra na kvalitet i za publiku do kraja.

Posljednjih 20 godina urađene su mnoge ankete prema kojima su poslije formirane liste od 100 ili 50 najboljih ostvarenja bivše Jugoslavije, a neki od njih koji bi svakako trebali postati obavezna filmska literatura su: “Otac na sužbenom putu“, “Sjećaš li se Dolly Bell“, “Dom za vješanje“  Emira Kusturice, “Valter brani Sarajevo“, “Most“, “Diverzanti“ Hajrudina Krvavca, “Varljivo leto“ Gorana Paskaljevića,  “Balkanski špijun“ Dušana Kovačevića i Božidara Nikolića, “Ko to tamo peva“, “Maratonci trče počasni krg“ Slobodana Šijana, “Okupacija u 26 slika“ Lordana Zafranovića“, “Skupljači perja“ Aleksandra Petrovića, „Kozara“ Veljka Bulajića, “Žena s krajolikom“ Ivice Matića, “Miris Dunja“ Mirze Idrizovića, “Lepota poroka“ Živka Nikolića, “Hajde da se volimo“ Stanka Crnobrnje i Aleksandra Đorđevića…

O uspjehu jugoslovenskog filma svjedoči i činjenica da mi i danas mnoge filmske rečenice koristimo u svakodnevnoj konverzaciji, a neke od najpopularnijih su svakako: “Vozi miško“, “I tata bi, sine“ iz filma “Ko to tamo peva“, “Drugi *ebu, a ti se, Muzafere kupaj!“- “Otac na službenom putu“, “Imaš lijepe noge. Trebalo bi to čuvat“- „Ovo malo duše“, “Ti bi, Pantiću, i da radiš i da primaš platu“, “Ja sam iznenađen i uvrijeđen“, “Sido rodila si idiota“- “Tesna koža“, “Žene su kao so. Može i bez njih, ali je bljutavo“- “Sjećaš li se Dolly Bell“, “Vazduh trepti kao da nebo gori“- “Valter brani Sarajevo“.

Začinili svojim vještinama

Ali, one i ne bi možda bile toliko popularne da ih nisu izgovorili i svojim vještinama začinili sjajni glumci: Danilo Stojković, Pavle Vujisić, Neda Arnerić, Dragan Nikolić, Slavko Štimac, Miki Manojlović, Mira Furlan, Mirjana Karanović, Mustafa Nadarević, Mira Banjac, Velimir Bata Živojinović, Ljubiša Samardžić, Frano Lasić, Stevo Zigon, Bekim Fehmiu, Mija Aleksić, Boris Dvornik, Fabijan Šovagović, Zijah Sokolović…

Izbor naših istaknutih reditelja

Pitali smo naše istaknute reditelje kojih je prema njihovom mišljenju pet najboljih filmova koji su snimljeni u bivšoj Jugoslaviji.

Ademir Kenović: (“Skupljači perja“, “Petrijin venac”, “Samo jednom se ljubi“, “Ko to tamo peva“, “Otac na službenom putu“)

Pjer Žalica: (“Ko to tamo peva“, “Otac na službenom putu“, “Breza“, “Valter brani Sarajevo“, “Ovo malo duše“)

Srđan Vuletić: (“Otac na službenom putu“, “W.R. Misterije organizma“, “Breza“, “Tri“, “Ovo malo duše“)

Nedžad Begović: (“Pogledaj me nevjernice”, “Valter brani Sarajevo“, “Sjećaš li se Dolly Bell”,  “Ljepota poroka“, “Ko to tamo peva“)

(Merima Čustović/Faktor.ba)